Przenośne USG ratuje życie i zdrowie kobiet w Lome (Togo)

Pol­ska Fun­da­cja dla Afry­ki sfi­nan­so­wa­ła zakup prze­no­śne­go apa­ra­tu USG dla przy­chod­ni w Lome, Togo.

W Lome — sto­li­cy Togo, jest po pro­stu nędza. Ci, któ­rzy tu przy­jeż­dża­ją, myślą, że znaj­dą tu pra­cę, a nie znaj­du­ją ani jej, ani pie­nię­dzy, ani miesz­ka­nia. Nie mają co zjeść, bo nie ma cze­go upra­wiać ani hodo­wać. Czę­sto miesz­ka­ją na tar­gu. Moż­na ich zna­leźć śpią­cych pod dasz­ka­mi na baza­rach, gdzie upra­wia­ją drob­ny han­del lub naj­mu­ją się jako tra­ga­rze. Ci ludzie żyją z dnia na dzień. Otrzy­mu­ją skraj­nie niskie wyna­gro­dze­nie. Czę­sto tra­fia­ją do przy­chod­ni sióstr słu­żeb­ni­czek w bar­dzo złym sta­nie, wyma­ga­ją­cym natych­mia­sto­wej interwencji.

Labo­ra­to­rium bez okien i dwo­je dzie­ci na jed­nym łóżku

Budy­nek jest malut­ki, małe sale, pro­wi­zo­rycz­na apte­ka, maleń­kie labo­ra­to­rium bez okien, wspól­na sala dzien­ne­go poby­tu dla wszyst­kich pacjen­tów — nie­za­leż­nie od wie­ku i płci. Jest tu tyl­ko osiem łóżek i czę­sto trze­ba poło­żyć na przy­kład dwo­je dzie­ci na tym samym łóż­ku, by pod­łą­czyć kro­plów­kę. Sio­stry chcą dobu­do­wać pię­tro, gdzie będzie gabi­net do kon­sul­ta­cji dla kobiet w cią­ży, prze­nieść i powięk­szyć labo­ra­to­rium, dobu­do­wać sale do kon­sul­ta­cji medycz­nych, biu­ro dla admi­ni­stra­cji, szat­nie dla per­so­ne­lu, dru­gą salę dzien­nej obser­wa­cji i apte­kę dla pacjentów.

Ośro­dek odróż­nia od pla­có­wek pań­stwo­wych fakt, że cho­rzy nie są odsy­ła­ni do domu bez otrzy­ma­nia jakiej­kol­wiek pomo­cy. Ina­czej niż w pań­stwo­wych pla­ców­kach. Sio­stry wie­dzą, że ode­sła­nie pacjen­ta np. z mala­rią może skoń­czyć się śmier­cią. W ośrod­ku sióstr kosz­ty lecze­nia są też niż­sze niż gdzie indziej. — Podob­nie jest z leka­mi — gdy pacjent jest bied­ny i nie ma czym zapła­cić, mówi­my, żeby przy­niósł coś w natu­rze. Sio­stra Aldo­na wspo­mi­na ojca trzy­let­niej dziew­czyn­ki z mala­rią. — Mała była w poważ­nym sta­nie. Przy­szli bez pie­nię­dzy. Powie­dzia­łam do ojca, żeby przy­niósł per­licz­kę lub kogu­ta – w każ­dym razie coś, co cho­dzi po ich podwór­ku. I rze­czy­wi­ście: wie­czo­rem przy­szedł z per­licz­ką. Dzien­nie przyj­mu­je­my oko­ło 40 – 60 cho­rych, to oko­ło 800 do 1000 cho­rych mie­sięcz­nie: doro­śli, dzie­ci, kobie­ty, rów­nież kobie­ty cię­żar­ne. W roku 2016 mie­li­śmy 8945 kon­sul­ta­cji cho­rych. Oko­ło 4 300 kobiet (nie licząc dziew­cząt do 14. roku życia), w tym oko­ło 1000 kobiet ciężarnych.

W cią­ży wyrzu­ca­ne na ulicę

Hédzra­na­woé to nowa dziel­ni­ca, któ­ra cią­gle się roz­ra­sta. Nie­da­le­ko przy­chod­ni znaj­du­je się duże tar­go­wi­sko, któ­re przy­cią­ga bar­dzo wie­lu han­dla­rzy z Togo i z sąsied­nich kra­jów, szcze­gól­nie z Nige­rii. Przy­cią­ga rów­nież mło­de dziew­czy­ny, któ­re przy­jeż­dża­ją z pół­no­cy kra­ju, szu­ka­jąc pra­cy i lep­sze­go życia. Naj­czę­ściej pra­cu­ją jako słu­żą­ce lub kel­ner­ki w noc­nych barach. Czę­sto sta­ją się one ofia­ra­mi prze­mo­cy sek­su­al­nej swo­ich pra­co­daw­ców, skut­kiem cze­go nie­rzad­ko jest cią­ża lub zaka­że­nie wiru­sem HIV. Po stwier­dze­niu cią­ży pra­co­daw­cy po pro­stu wyrzu­ca­ją je na uli­ce bez żad­nych środ­ków do życia. Te kobie­ty, któ­re decy­du­ją się uro­dzić dziec­ko, mogą szu­kać wspar­cia i pomo­cy tyl­ko w przy­chod­niach katolickich.

Sio­stry pla­nu­ją roz­po­cząć pro­gram opie­ki nad mat­ką i dziec­kiem, tzn. kon­sul­ta­cje przed­po­ro­do­we i popo­ro­do­we dla kobiet, szcze­pie­nia dla dzie­ci i czu­wa­nie nad wzro­stem i roz­wo­jem dziec­ka do pią­te­go roku życia. Jed­nym z pod­sta­wo­wych badań w opie­ce nad kobie­tą cię­żar­ną i w przy­go­to­wa­niu jej do poro­du jest bada­nie USG. Pozwa­la ono szyb­ko zdia­gno­zo­wać nie­pra­wi­dło­wo­ści zwią­za­ne z cią­żą, takie jak cią­ża poza­ma­cicz­na czy inne ano­ma­lie, któ­re sta­no­wią zagro­że­nie dla kobie­ty i dla kon­ty­nu­acji cią­ży. Wte­dy naj­waż­niej­sze jest szyb­kie skie­ro­wa­nie kobie­ty do szpi­ta­la, gdzie będzie mogła otrzy­mać odpo­wied­nią opiekę.

Trzy razy za drogo

Cią­że poza­ma­cicz­ne zda­rza­ją się w Togo sto­sun­ko­wo czę­sto. Tyl­ko w grud­niu 2016 roku w przy­chod­ni były trzy przy­pad­ki cią­ży poza­ma­cicz­nej. Ponie­waż brak ultra­so­no­gra­fu, wysła­no kobie­ty do pry­wat­ne­go ośrod­ka odda­lo­ne­go o trzy km od nas, ocze­ku­jąc że szyb­ko wró­cą. Nie­ste­ty, w tym ośrod­ku bada­nie oka­za­ło się za dro­gie dla nich, poszły więc do szpi­ta­la miej­skie­go, któ­ry znaj­du­je się na dru­gim koń­cu mia­sta, gdzie ceny za bada­nia USG są przy­stęp­niej­sze. (W pry­wat­nych kli­ni­kach to kwo­ta 15.000 F CFA — oko­ło 23 €- za bada­nie, w ośrod­kach publicz­nych — 5.000 F CFA — oko­ło 8€. Śred­nie wyna­gro­dze­nie w Togo wyno­si oko­ło 90 €).

Tam trze­ba było dłu­go cze­kać w kolej­ce, zanim zosta­ły zba­da­ne, a potem znów trze­ba było cze­kać kil­ka dni na wynik. W takich przy­pad­kach, czy w przy­pad­kach cią­ży zagro­żo­nej, bar­dzo waż­na jest szyb­ka inter­wen­cja lekar­ska. Aku­rat te kobie­ty mia­ły szczę­ście, że mimo dłu­gie­go cze­ka­nia na wyni­ki, zosta­ły dość szyb­ko skie­ro­wa­ne do szpi­ta­la, gdzie otrzy­ma­ły lep­szą i spe­cja­li­stycz­ną opie­kę. Takich przy­pad­ków jest w Lome napraw­dę wiele.

Ponie­waż w przy­chod­ni pra­cu­je kobie­ta — asy­stent­ka medycz­na – przy­cho­dzi do niej wie­le kobiet ze scho­rze­nia­mi gine­ko­lo­gicz­ny­mi. U wie­lu kobiet stwier­dza się guzy maci­cy i cysty na jaj­ni­kach. Szyb­kie wykry­cie tych scho­rzeń może pomóc im unik­nąć wie­lu powikłań.

Trzy szpi­tal na pół­to­ra milio­na ludzi

Wpraw­dzie w mie­ście, oprócz szpi­ta­li pań­stwo­wych (jest ich trzy na ponad 1 650 000 lud­no­ści) jest kil­ka kli­nik pry­wat­nych, któ­re mają ultra­so­no­graf, ale ceny za usłu­gi są bar­dzo wyso­kie. Ludzie pro­ści, to zna­czy miej­sco­wa kla­sa śred­nia, nie zawsze mogą sobie pozwo­lić na takie wydat­ki. W szpi­ta­lu pań­stwo­wym ceny są przy­stęp­ne, ale za to nie­sa­mo­wi­cie dłu­gie kolejki.

Kupu­jąc ultra­so­no­graf, sio­stry chcą zapo­biec takim sytu­acjom, gdzie naj­bied­niej­sze kobie­ty będą musia­ły dłu­go cze­kać na wyni­ki, ryzy­ku­jąc życie swo­je i swo­ich dzie­ci. Bada­nia nie będą dar­mo­we, ale ceny będą przy­stęp­ne dla każ­de­go – takie jak w szpi­ta­lach państwowych.